design.

Ruimten met verschillende mate van toegankelijkheid en beveiliging.

Voor een locatie aan de rand van het Haagse Malieveld ontwierp hij een groot paviljoen met acht lagen. Het gebouw huisvest ruimtes die een verschillende mate van toegankelijkheid en beveiliging kennen. De vertrekken die alleen voor koninklijk gebruik zijn bestemd, liggen bovenin en behelzen een koninklijk werkvertrek en de ruimtes voor de hofhouding. Op de verdiepingen daaronder liggen zalen die incidenteel toegankelijk zijn voor genodigden, waaronder een balzaal, een auditorium en een dinerzaal. De meest openbare gedeeltes zijn gesitueerd op de benedenverdiepingen. Ze omvatten een expositieruimte, een portrettengalerij, een café-restaurant en een winkel met oranje parafernalia. Tot de overige voorzieningen behoren de ruimtes voor de bewaking, een tramhalte en een parkeergarage. Om aan uiteenlopende eisen met betrekking tot beveiliging te voldoen, deelt Hilgen het gebouw in een aantal afsluitbare zones. Als een grens is gesloten, kunnen verschillende partijen zelfstandig en gelijktijdig functioneren, ieder met een eigen infrastructuur.

Een spel van onthullen en verhullen.

Het gebouw is ontsloten door middel van een spiraalvormige hellingbaan die langs de gevels van het gebouw naar boven leidt. Deze baan is toegankelijk voor auto’s en dient als route voor leden van het koninklijk huis naar de privévertrekken bovenin. Op momenten dat deze functie niet wordt gevraagd, functioneert de hellingbaan als een openbaar toegankelijke promenade met zicht op de verschillende vertrekken in het gebouw. De mate van privacy is verder gedifferentieerd door een functioneel materiaalgebruik. Het zicht naar de vertrekken kan worden geblokkeerd door de toepassing van elektrochroom glas en in de glasspouw opgenomen lamellen. Andere delen van de gevel zijn helemaal gesloten zodat de privacy daar gewaarborgd is. Op deze manier ontstaat een spel van onthullen en verhullen, waarbij voor de bezoeker een tipje van de sluier wordt opgelicht.

Subtiele 'koninklijke' beeldtaal

In de vormgeving van het paleis is getracht om een ‘typisch Nederlandse’ beeldtaal te hanteren. Het gebouw moet de koninklijke functie in één oogopslag duidelijk maken zonder gebruik te maken van historiserende decoraties. Het is daarom zorgvuldig gedetailleerd, met toepassing van constructieve hoogstandjes als een glazen plafond in de balzaal dat tevens dienst doet als de beloopbare vloer voor het amfitheater erboven en twee expressionistisch vormgegeven dakliggers waaraan verschillende bouwdelen zijn opgehangen. Met enkele subtiele ingrepen refereert Hilgen aan de functie. Zo is de entree in goudkleur uitgevoerd en is in het maatsysteem voor de gevels veelvuldig de gulden snede gehanteerd. Niek Hilgen heeft in zijn ontwerp de constitutionele monarchie als een vaststaand feit aangenomen. De vraag of deze staatsvorm nog past bij een moderne democratische samenleving heeft hij onaangeroerd gelaten. De contradicties die het programma in zich verenigt en die de aanleiding vormen voor zowel de ruimtelijke dispositie als de materialisering van het gebouw, zijn ook van toepassing op het koningschap. Het gebouw vormt daardoor een uitstekende uitdrukking van de positie die het staatshoofd thans inneemt in een door de media beheerste parlementaire democratie.

David Keuning, vakblad 'De Architect'